Met zonder beperking

Voordat ik mijn boek schreef over hoe ik omga met mijn bipolaire stoornis, had ik nooit iets gelezen over dat onderwerp. Achteraf is dat wel jammer want ik had er het nodige uit kunnen leren. Me misschien kritischer op hebben kunnen stellen ten opzichte van de keuzes die mijn behandelaars maakten. Lange tijd was ik helemaal niet met het onderwerp bezig omdat ik dacht dat het wel goed zou komen zo lang ik maar braaf mijn medicijnen slikte. En het ging ook lang goed. Tot het toch weer fout ging en we totaal niet begrepen hoe dat kwam.

En hoewel ‘de ggz’ samen met mij een serieuze poging deed om helderheid te krijgen lukte dat niet. Zelf had ik echter zo mijn eigen ideeën en gelukkig lukte het daarmee wel om meer controle te krijgen over mijn stoornis. Het lukt me tegenwoordig door medicijnen en door simpelweg elke dag vier vragen te stellen. En ik heb een methode waarmee ik die vier vragen heb gevonden.

Toen ik die ontdekkingen gedaan had had en mijn boek geschreven, begon ik wel belangstelling te krijgen voor de boeken die al geschreven waren. Als schrijver was ik toch benieuwd of dat wat ik had bedacht al eerder was bedacht. Dus ben ik gaan lezen over bipolaire stoornissen. Een stuk of vijftien boeken en sites. Machtig interessant. Je zou bijna denken dat aan mij een goed psycholoog verloren is gegaan.

Op de goede weg

En ik heb er van alles van opgestoken. Vooral ook dat ik op de goede weg ben zoals ik bezig ben. Wat ik echt zocht, kon ik echter niet vinden: ‘mijn’ methode. Ik heb het maar even tussen aanhalingstekens gezet, want in mijn stoutste dromen wordt het straks een methode voor iedereen. Want zoals het bij helpt, kan het misschien ook wel anderen helpen. Als ik het kan, waarom anderen dan niet?

Uit al die boeken kreeg ik de ik indruk dat er eigenlijk maar weinig methodes zijn waarmee je dagelijks je vinger aan de pols houdt van je bipolaire stoornis. Ja, er is de life-chart (de link geeft een voorbeeld van hoe een life-chart eruit ziet.) Ik gaf in mijn boek al aan dat het zonde was dat mijn behandelaars mij daar nooit serieus kennis hebben laten maken. Veel meer gebaseerd op dagelijkse gewoontes heb ik niet gevonden, of het nut wordt wetenschappelijk betwist.

En om er eens een metafoor in te gooien: bij het verduurzamen van huizen wordt toch ook niet alleen aan maar spouwmuurisolatie gedaan omdat er niet meer smaken zouden zijn. Gelukkig zijn die er wel omdat er in de loop der jaren steeds meer vernieuwingen zijn bedacht.

Ik krijg inmiddels de indruk dat veel mensen binnen de ggz ook enorm geïnteresseerd zijn in vernieuwingen, dus ik ben benieuwd waartoe dat gaat leiden.

~~~

Afbeelding van Enrique via Pixabay

Niet dat ik het nu elke dag ga hebben over het experiment rond hoe ik me voel en het al dan niet in staat zijn om alle cellen groen te kleuren, maar misschien wil ik er wel eens in de week op terugkijken en verslag van doen. Dat weet ik nog niet. Ik heb niet de indruk dat mijn gevoel iets met vinkjes te maken heeft, maar dat het wel te maken kan hebben met hoe ik mij voel rond mijn handicap, hersenbeschadiging, gehoor of bipolaire stoornis. Al zorgt dat laatste gelukkig voor steeds minder problemen. Meer daarover morgen. Wat ik denk dat me parten speelt, zijn deels ingesleten patronen zijn, gewoontes. Maar die kan ik dus doorbreken: eigenlijk begon daarmee de victorie op mijn bipolaire stoornis. Met het zichtbaar maken en vervolgens doorbreken van patronen.

De patronen die ik deze maand wil onderzoeken, zijn patronen die te maken hebben met zingeving. Je hebt vast wel ooit van de 5 times why techniek gehoord, bedacht door een zekere Toyoda, de oprichter van het Toyotacorcern. Ik heb het idee dat ik een diepere waarom heb, maar dat is een langetermijnproject waar ik al veel over heb geblogd en zal blijven schrijven. En ik hoop dat mijn boek ook nog ooit zal verschijnen. Dan weet je waar ik het over heb, mocht je daar nog aan twijfelen.

Mañana

Het grote probleem met dat onderwerp en met veel van de dingen op mijn gewoontelijstje is dat die dingen wel belangrijk zijn, maar niet urgent. Met andere woorden: lukt het vandaag niet, dan maar morgen. En morgen herhaalt dat patroon zich weer. De vraag is dus hoe ik de dingen uit mijn gewoontelijstje urgenter kan krijgen. Een optie die ik tegenkwam in Diep werk van Cal Newport is het ’s morgens op papier uitschrijven van je dagagenda en je daar dan ook aan te houden, en je agenda blijven aanpassen als er iets tussenkomt. En vaak staat er wel iets op de agenda wat urgent is maar voor mijn gevoel totaal niet belangrijk. Dan krijg ik het gevoel dat ik mijn tijd zit te verspillen en dat sijpelt dan toch door naar dingen die ik wel belangrijk vind. En daardoor voel ik me dan weer schuldig over voel.

Gelukkig staan er de komende tijd vooral dingen op de agenda die ik zelf belangrijk vind. En die agenda is wel iets wat me aanspreekt, ik had het gisteravond al uit willen proberen, maar ja, hoe worden die ideeën urgent? Ik zou alleen wel af willen wijken van het idee om het ’s morgens te maken, die planning. Ik doe het liever ’s avonds omdat je hersenen ’s nachts ongemerkt aan de slag gaan met die dingen waar je ’s avonds mee bezig bent geweest. Dat las ik althans in A mind for numbers van Barbara Oakley. Dus ik ga dadelijk een planning voor morgen maken en ga ook alvast nadenken hoe ik die planning dan wél urgent kan laten zijn. Ik ga het in geval vanavond uitproberen.

~~~

Afbeelding van DBU DirektesSehen via Pixabay

Gisteren schreef ik al dat ik in een Excel-document zowel mijn geestelijke gezondheid bijhoud als opschrijf hoe ik het doe met mijn gewoontes. Wat die gewoontes betreft was het nooit mijn bedoeling om die allemaal af te vinken. Ik sta tenminste nooit ’s morgens op met het doel nu eindelijk eens alles af te kunnen vinken aan het einde van de dag. Ik leef niet om vinkjes te zetten; ik leef om te leven, om te helpen, om te genieten, om me vrij te voelen.

Vrij van mijn lichamelijke handicap, vrij van mijn bipolaire stoornis, vrij van de hersenbeschadiging die beide heeft veroorzaakt, vrij van gehoorproblemen, vrij van zorgen. En zo kan ik nog wel even doorgaan, maar ik denk dat het plaatje wel duidelijk is. Dat lukt nooit helemaal, maar laatst merkte ik dat ik behoorlijk dicht bij een staat van ‘vrij zijn van’ verkeerde. En oh, wat voelde dat goed.

Tot ik vorige week toch geconfronteerd werd met iets waardoor mij duidelijk werd dat vrij zijn van zorgen rond mijn handicap even niet mogelijk was. Gelukkig is het allemaal goed afgelopen en was het natuurlijk een stuk minder erg dan ik vreesde. Zo gaat dat met dingen die je vreest, hè, ze willen nog wel eens meevallen.

Het viel dus mee maar zette me gisteren wel aan het denken

Hoe dan ook, ik voelde me eventjes minder lekker dan een paar weken geleden. Van zowel het ‘hoogtepunt’ als het ‘dieptepunt’ is me denk ik nu wel duidelijk hoe het heeft kunnen ontstaan. Ik zet ze tussen aanhalingstekens want deze punten hebben absoluut niets te maken met bipolaire hoogte- en dieptepunten. Het zit op dit moment nog heel erg veilig binnen de marges. Wat dat betreft is er geen reden tot zorgen. Maar iemand die mij goed kent, denkt dat ik door mijn bipolaire stoornis gevoeliger ben voor schommelingen van mijn gemoed, ook al vallen ze binnen de gezonde marges.

En daarom ben toch benieuwd of ik kan achterhalen waar die schommelingen vandaan komen. Misschien kan ik ervan leren. Zit er misschien een onvrede of onzekerheid onder? Kan ik er wat aan doen? Kan ik ervan leren? Vandaar dat ik mij in augustus een experiment gun: als een cel rood kleurt, noteer ik een maand lang waarom ik denk dat het mij niet lukte deze gewoonte uit te voeren die dag. Net als ik dat doe voor mij geestelijke gezondheid.

Hopelijk gaat dit experiment mij inzicht opleveren en zorgen voor een nog positiever gevoel want ik kan maar beter toegeven dat ik me van rode cellen bij gewoontes nooit veel heb aangetrokken. Alleen voel ik nu toch wel zo’n verschil dat ik het mezelf gun om een poging te wagen het verschil te verklaren. Ik heb door een gesprekje over mijn post van gisteren al een hypothese dus ik kom er morgen nog op terug.

En ik kom vrijdag nog even terug op hoe ik me voel over mijn bipolaire stoornis. Want daar voel ik me nu al een aantal jaren vrij van zorgen. En dat gun ik anderen ook.

~~~

Afbeelding van BulentYILDIZ via Pixabay

Sinds ongeveer anderhalf jaar gebruik ik een Excel-bestand om mijn gezondheid mee te monitoren. Het gaat daarbij vooral om mijn bipolaire stoornis. Daar heb ik eenvoudigweg vier vragen voor ontdekt waarmee ik het verhaal van al mijn manieën kan navertellen. Dus stel ik mijzelf iedere dag aan het eind van de dag vier eenvoudige vragen. Is het antwoord positief, dan kleurt de cel groen en als het antwoord negatief is, kleurt het rood. Waar voorwaardelijke opmaak in Excel al niet handig voor is. De afgelopen anderhalf jaar is er qua manieën geen reden geweest voor zorgen.

Behalve een gezondheidstracker track ik met dat document ook een aantal dagelijkse gewoontes. En daar zit nu wel een beetje een probleem. Het kost me qua gewoontes de grootste moeite om ook daar alles groen te krijgen. In eerste instantie vond ik dat niet zo’n ramp, maar drie weken geleden kon ik ineens wel alle vakjes groen kleuren. En ik voelde me zo veel beter. Dat had ik nooit verwacht. Dus heb ik nu geleerd dat niet alleen het gezondheidsgedeelte van mijn tracker van belang is voor mijn welbevinden maar ook het gedeelte met mijn gewoontes.

Op die gewoontes lette ik in het verleden veel minder, ik nam het voor lief dat er regelmatig rode cellen in stonden. Nu merkte ik dus hoeveel beter ik me voelde als alles groen kleurt. Helaas kwam er vorige week de klad in en sindsdien heb ik mijn compleet groene dagen nog niet kunnen herstellen. En ik merk het aan hoe ik voel. Niet dat ik me nu als een natte krant door de dagen heen sleep, maar ik merk wel degelijk verschil.

Juist omdat ik me twee weken zo veel beter heb gevoeld, maar dit toch weer inzakte, ben ik deze serie gestart. Schrijven is uiteraard een van die cellen die wat mij betreft elke dag groen mogen kleuren. Al schrijvende hoop ik te ontdekken wat er drie weken geleden anders dan vorige week. Ik heb zo’n vermoeden dat het iets te maken kan hebben met een tijdelijk afwezige stress. Misschien dat ik daar in zijn algemeenheid nog iets over ga zeggen in een toekomstig blog. En dan vraag ik me natuurlijk ook nog af: kan ik alles afvinken en voel ik me daardoor goed? Of is het eerder: ik voel me goed en daardoor kan ik alles afvinken?

Wat ik nu in ieder geval alvast ga doen is het Excel-document openen zodra ik iets af te vinken heb. Hierdoor zie ik dingen wat eerder groen kleuren. Hopelijk motiveert dat. Mocht je trouwens nieuwsgierig zijn naar hoe dat document er ongeveer uitziet, er staat een afbeelding in de blogpost die ik in de winter voor PsychoseNet schreef over mijn gezondheidstracker. En in dat artikel staan ook de vier vragen waar ik iedere avond op let.

~~~

Afbeelding van kalhh via Pixabay

Consequent blijven bloggen: ik heb er moeite mee. Dat is iets wat een regelmatige bezoeker van dit blog ongetwijfeld ook opvalt. Mijn meest recente blogpost dateerde van 18 februari, dat is dus al even geleden. Maar ik merk dat het weer begint te kriebelen. Schrijven vind ik veel te leuk om het niet te doen. En nu wil het feit dat er op dit blog geen nieuwe posts zijn verschenen, niet zeggen dat ik niet heb geschreven. Ik heb toch nog behoorlijk wat geschreven, maar daarover op een later moment meer. Als ik voor die tijd tenminste mijn blog niet alweer op pauze heb gezet.

Dat ben ik niet van plan. Het idee dat ik nu heb, is om elke werkdag een kort stukje te schrijven over dingen die me bezig houden. Meer specifiek wil ik aan het begin van de ochtend schrijven en aan het begin van de avond publiceren. Dat geeft me iets meer tijd om na te denken: wil ik dit nu echt publiceren? Deze blogpost is overigens een uitzondering op de regel want die schreef ik grotendeels al op zaterdag.

Een van de onderwerpen waar ik het waarschijnlijk over ga hebben, zijn gewoontes. Daar heb ik natuurlijk al behoorlijk veel over geschreven, maar het het toepassen van dagelijkse gewoontes heeft me de afgelopen jaren zo enorm geholpen dat het hernieuwde aandacht verdient. Vandaar ook mijn voornemen om regelmatig te posten, zodat het een gewoonte kan worden. Misschien wil ik wel uitzoeken hoe het staat met de rol van gewoontes in de zorg voor mensen met een bipolaire stoornis. Ik durf wel te stellen dat in mijn eigen behandeling dagelijkse gewoontes veel te weinig aandacht kregen. Want juist door het toepassen van dagelijkse gewoontes, kreeg ik eindelijk vat op de manieën die jarenlang regelmatig terugkeerden en die altijd gevolgd werden door een depressie.

Altijd? Nee, in januari vorig had ik dankzij dagelijkse gewoontes zo veel inzicht in mijn manieën dat ik meteen duidelijkheid had over het het hoe, wat en waarom van de manie. Hierdoor slaagde ik erin een depressie kon vermijden. Een depressie die wel anderhalf jaar had kunnen duren, weet ik uit ervaring.

Het rare is dus dat ik me niet herinner dat de ggz mij ooit heeft gewezen op het belang van dagelijkse gewoontes bij het omgaan met een bipolaire stoornis. Dat maakt me nieuwsgierig. Hoe zit dat voor anderen? Valt daar nog een wereld te winnen?

Maar ik heb ook het gevoel dat er voor mij nog veel meer in het vat zit. En van die zoektocht wil ik misschien wel verslag gaan doen. Voor mezelf: als stok achter de deur, maar misschien hebben jullie er als lezer wat aan.

De tijd of de gewoonte zal het leren.

~~~

Afbeelding van Daniel Reche via Pixabay